Bhagat Singh: ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਚੜ੍ਹਦੀ ਜਵਾਨੀ ਤੱਕ ਦੇਸ਼ ਪ੍ਰੇਮ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਸੀ ਸ਼ਹੀਦੇ-ਏ- ਆਜ਼ਮ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜੀਵਨ, ਦੇਖੋ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ਅਣਦੇਖੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ

Bhagat Singh's Real pics : ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿੰਨੇ ਕੁ ਦੇਸ਼ ਭਗਤਾਂ ਤੇ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰਿਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੋਂ ਇੱਕ ਨਾਂਅ ਹੈ ਸ਼ਹੀਦ-ਏ-ਆਜ਼ਮ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦਾ। ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਰਾਜਗੁਰੂ ਅਤੇ ਸੁਖਦੇਵ ਦੇ ਨਾਲ ਹੱਸਦੇ ਹੋਏ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਆਪਣੀ ਜਾਨਾਂ ਵਾਰਿਆਂ।  ਅੱਜ ਸ਼ਹੀਦ-ਏ-ਆਜ਼ਮ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮਦਿਨ ਹੈ, ਇਸ ਮੌਕੇ ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕਿੰਝ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਚੜ੍ਹਦੀ ਜਵਾਨੀ ਤੱਕ ਦੇਸ਼ ਪ੍ਰੇਮ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਸੀ ਸ਼ਹੀਦੇ-ਏ- ਆਜ਼ਮ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜੀਵਨ। 

ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਮਿਲੀ ਸੀ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਦੀ ਗੂੜ੍ਹਤੀ 

 ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ 28 ਸਤੰਬਰ 1907 ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਸੂਬੇ ਦੇ ਲਾਇਲਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਬੰਗਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜੋ ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪਿਤਾ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ, ਚਾਚਾ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸਵਰਨ ਸਿੰਘ ਆਜ਼ਾਦੀ ਘੁਲਾਟੀਏ ਸਨ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਚਾਚਾ ਗਦਰ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਸਨ। ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਆਦਰਸ਼ ਮੰਨਦੇ ਸੀ ਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਆਪਣੀ ਜੇਬ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਸਨ। 

  ਜਲਿਆਂਵਾਲੇ ਬਾਗ ਦੇ ਕਤਲਕਾਂਡ ਦਾ ਭਗਤ ਸਿੰਘ 'ਤੇ ਗਹਿਰਾ ਅਸਰ 

ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਮੋੜ 1919 ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਜਦੋਂ ਉਹ ਲਗਭਗ 12 ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ। ਮਹਿਜ਼ 12 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਦੱਸੇ ਜਲਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਚਲੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਉਥੋਂ ਮਿੱਟੀ ਲੈ ਕੇ ਘਰ ਪਰਤ ਆਏ ਸਨ। 

ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਬੱਚੇ ਖਿਡੌਣਿਆਂ ਦੇ ਸ਼ੌਕੀਨ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਤਾਂ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਪੁੱਛਦੇ ਸਨ ਕਿ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਭਜਾਉਣ ਲਈ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪਿਸਤੌਲ ਕਿਉਂ ਨਾ ਉਗਾਏ ਜਾਣ। ਪਿਸਤੌਲਾਂ ਦੀ ਜੋ ਫ਼ਸਲ ਉੱਗਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਅਰਾਜਕਤਾ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਸੀ। ਜਦੋਂ 13 ਅਪ੍ਰੈਲ 1919 ਨੂੰ ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਕਾਂਡ ਵਾਪਰਿਆ ਤਾਂ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਉਮਰ ਸਿਰਫ਼ 12 ਸਾਲ ਸੀ।

ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਬਣੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਲੇਖਕ 

ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਡੀਏਵੀ ਹਾਈ ਸਕੂਲ, ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਕਈ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਪੁੰਨ ਸੀ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ, ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪੰਜਾਬੀ 'ਤੇ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪਕੜ ਸੀ। ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਯੂਥ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਬਣਾਈ। ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਥੀਏਟਰ ਕਲਾਕਾਰ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਸ ਦਾ ਵਿੱਦਿਅਕ ਰਿਕਾਰਡ ਵੀ ਚੰਗਾ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਜਗਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੀ ਥੀਏਟਰ ਕਲਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਵੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਲੇਖਕ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ।

ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਨਹੀਂ ਕਰਵਾਇਆ ਵਿਆਹ

 16 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਇਸ ਤੋਂ ਨਾਰਾਜ਼ ਹੋ ਕੇ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਘਰੋਂ ਭੱਜ ਕੇ ਕਾਨਪੁਰ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਘਰੋਂ ਨਿਕਲਦੇ ਸਮੇਂ, ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਚਿੱਠੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਤੋਂ ਮੁਆਫੀ ਵੀ ਮੰਗੀ ਅਤੇ ਲਿਖਿਆ, "ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ ਮਾਫ ਕਰੋਗੇ।"

ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਇੰਝ ਬਣੇ ਮਹਾਨ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ 

ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਫ਼ਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਨਾਲ ਡੂੰਘਾ ਸਬੰਧ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਜਗ੍ਹਾ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਡਾ. ਗਯਾ ਪ੍ਰਸਾਦ ਨੇ ਕਿਰਾਏ 'ਤੇ ਲਈ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਕੈਮਿਸਟ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਸੀ ਅਤੇ ਉੱਪਰ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਛੁਪਣਗਾਹ। ਭਗਤ ਸਿੰਘ, ਸੁਖਦੇਵ, ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਵੀ ਇੱਥੇ ਆਉਣਾ ਸੀ। ਇਹ ਟਿਕਾਣਾ ਪਾਰਟੀ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।

ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਦਿੱਲੀ, ਕਾਨਪੁਰ, ਲਖਨਊ ਅਤੇ ਆਗਰਾ ਜਾਣ ਲਈ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਫ਼ਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਦੇ ਇਸ ਛੁਪਣਗਾਹ 'ਤੇ ਆਉਂਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਬਦਲ ਕੇ ਰੇਲ ਗੱਡੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਫ਼ਰ ਕਰਦੇ ਸਨ। 10 ਅਗਸਤ 1928 ਤੋਂ 4 ਫਰਵਰੀ 1929 ਤੱਕ ਇਨਕਲਾਬੀਆਂ ਦਾ ਗੁਪਤ ਟਿਕਾਣਾ ਰਿਹਾ। 17 ਦਸੰਬਰ 1928 ਨੂੰ, ਭਗਤ ਸਿੰਘ, ਰਾਜਗੁਰੂ ਅਤੇ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ ਸਮੇਤ ਕਈ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਕ ਸੁਪਰਡੈਂਟ ਆਫ਼ ਪੁਲਿਸ ਸਾਂਡਰਸ ਅਤੇ ਹੈੱਡ ਕਾਂਸਟੇਬਲ ਚੰਨਣ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਜੇਲ੍ਹ 'ਚ ਬੈਠ ਕੇ ਲਿਖਿਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ 

ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਹੀ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਧਰਮ ਅਤੇ ਰੱਬ ਦੀ ਹੋਂਦ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਲੰਮਾ ਲੇਖ ਲਿਖਿਆ ਸੀ। ਲੇਖ ਲਿਖਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਲ ਸੈਂਟਰਲ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਬਾਬਾ ਰਣਧੀਰ ਸਿੰਘ ਸੀ, ਜੋ 1930 ਤੋਂ 1931 ਤੱਕ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਰਿਹਾ। ਉਹ ਧਾਰਮਿਕ ਸਨ ਅਤੇ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਧਰਮ ਅਤੇ ਰੱਬ ਬਾਰੇ ਲੰਮੀ ਚਰਚਾ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਸ ਨੇ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਰੱਬ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦਿਵਾਉਣ ਦੀ ਪੂਰੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ ਮਨਾ ਨਹੀਂ ਸਕਿਆ। ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਰੱਬ, ਨਾਸਤਿਕਤਾ ਅਤੇ ਧਰਮ ਬਾਰੇ ਇਹ ਲੇਖ 27 ਸਤੰਬਰ 1931 ਨੂੰ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਅਖ਼ਬਾਰ 'ਦਿ ਪੀਪਲ' ਵਿੱਚ 'ਮੈਂ ਨਾਸਤਿਕ ਕਿਉਂ ਹਾਂ?' ਸਿਰਲੇਖ ਹੇਠ ਛਪਿਆ ਸੀ। ਸਿਰਲੇਖ ਹੇਠ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਦੇਸ਼ ਲਈ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਸਾਥੀਆਂ ਨਾਲ ਹੋਏ ਕੁਰਬਾਨ 

ਮਹਾਨ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ 23 ਮਾਰਚ 1931 ਨੂੰ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਸਵੇਰੇ 7:30 ਵਜੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਫਾਂਸੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। 300 ਪੰਨਿਆਂ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਵਿਚ ਉਸ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਉਹ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਸਰਕਾਰ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜ ਰਿਹਾ ਸੀ ਪਰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ 70 ਸਾਲ ਬੀਤ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਸਰਕਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹੀਦ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਜਨਤਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ-ਏ-ਆਜ਼ਮ ਮੰਨਦੀ ਹੈ।

Image Courtesy- Chaman Lal

ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ: Bhagat Singh Birthday: ਜਾਣੋ ਸ਼ਹੀਦੇ-ਏ- ਆਜ਼ਮ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਜਿੰਦਗੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਉਹ ਸੱਚ, ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਸ਼ਾਇਦ ਕਿਤੇ ਸੁਣੇ ਜਾਂ ਪੜ੍ਹੇ ਹੋਣਗੇ

ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਥੀ ਰਾਜਗੁਰੂ ਤੇ ਸੁਖਦੇਵ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਸਕਿਆ ਸ਼ਹੀਦ ਦਾ ਦਰਜ਼ਾ

ਅਪ੍ਰੈਲ 2013 ਵਿੱਚ ਭਗਤ ਸਿੰਘ, ਸੁਖਦੇਵ ਅਤੇ ਰਾਜਗੁਰੂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕੇਂਦਰੀ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਆਰਟੀਆਈ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਭਗਤ ਸਿੰਘ, ਸੁਖਦੇਵ ਅਤੇ ਰਾਜਗੁਰੂ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਦਾ ਦਰਜਾ ਕਦੋਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜੇ ਨਹੀਂ, ਤਾਂ ਇਸ 'ਤੇ ਕੀ ਕੰਮ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ? 9 ਮਈ ਨੂੰ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ ਤੋਂ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਜਵਾਬ ਆਇਆ। ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਹੀ ਸ਼ਹੀਦ-ਏ-ਆਜ਼ਮ ਦੇ ਵੰਸ਼ਜ (ਪੜਪੋਤੇ) ਯਾਦਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ ਸਰਕਾਰ ਵਿਰੁੱਧ ਅੰਦੋਲਨ ਚਲਾ ਰਹੇ ਹਨ।

- PTC PUNJABI